Tell the tale of Paschendale

Muziek en oorlog zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Niet alleen speelde muziek een belangrijke rol bij het motiveren van soldaten tijdens de oorlog, de Grote Oorlog zelf is ook een grote inspiratiebron geweest voor veel muzikanten en bands. Eén van de beste rocksongs over de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog is het nummer Paschendale van Iron Maiden.

In a foreign field he lay
lonely soldier unknown grave
on his dying words he prays
tell the world of Paschendale

Met Paschendale wordt het Belgische dorpje Passendale bedoeld, dat hier op een steenworp afstand van Langemark ligt. Het dorp is synoniem geworden met de Derde Slag bij Ieper, één van de heftigste en bloedigste veldslagen uit de Eerste Wereldoorlog, die tussen 31 juli en 10 november 1917 het leven zou kosten van ca. 500.000 soldaten.

Zicht op slagveld Ieper vanaf de heuvel bij begraafplaats Tyne Cot (de voormalige Duitse verdedigingslinie)

Het dorp lag op een heuvel, die het grootste deel van de oorlog in Duitse handen was. Vanaf de heuvel hadden ze perfect uitzicht op de stad Ieper en op de bewegingen van de geallieerden. Een aanval was praktisch onmogelijk, vooral ook omdat de Duitse verdedigingslinie bestond uit een groot netwerk van bunkers. Daarnaast hadden de Duitsers beschikking over mitrailleurs. Toch wisten de Australische troepen de heuvel te veroveren en zelfs door te stoten naar het dorp Passendale. Maar ten koste van wat? Vele duizenden doden en een volkomen verwoeste omgeving. Door de vele beschietingen en bombardementen was het landschap verworden tot een modderig maanlandschap. De aanhoudende hevige regenval, had hier ook zeker aan bijgedragen. De kerk was uitsluitend nog herkenbaar aan een Duits bordje ‘Kirche Passchendale’. Er stond geen steen meer overeind.

De kerk in Passendale was uitsluitend nog herkenbaar aan het
bordje 'Kirche Paschendaele'

Bovenop de ‘ridge’ bij Passendale ligt vandaag de dag de begraafplaats Tyne Cot (door de West-Vlamingen uitgesproken als “Tinnekot”). De naam verwijst naar de Engelse rivier de Tyne, Cot was een afkorting voor Cottage. Drie voormalige Duitse bunkers zijn in de begraafplaats verwerkt. Het herdenkingskruis is zelfs over één van de bunkers heen gebouwd. De bunkers waren ongetwijfeld te solide gebouwd om op te blazen. Aan de andere kant is het natuurlijk ook wel een ultieme vorm van ‘overwinning’ om je doden te begraven tussen de vijandelijke bunkers.

Door een opening in het herdenkingskruis is de
Duitse bunker zichtbaar

Tyne Cot is één van de belangrijkste herdenkingsmonumenten van de Eerste Wereldoorlog. Iedereen die de Westhoek bezoekt, gaat ook even naar Tyne Cot. Het dorp Passendale spreekt ook nog altijd tot de verbeelding, al was het maar vanwege de naam, die klinkt als Passion-dale (vrij vertaald: het lijdens-dal). Niet verwonderlijk dus dat een Britse metalband een song schrijft over deze gebeurtenis. 

Los van de tekst is ook de melodie van dit nummer heel sterk. Niet voor niets heb ik het gitaarintro van dit nummer al jarenlang op mijn telefoon als ringtone…

See my spirit on the wind
across the lines beyond the hill
friend and foe will meet again
those who died at Paschendale

Bekijk hier de video van Paschendale van Iron Maiden